Warszawa

Powstanie kościoła Matki Boskiej Loretańskiej na warszawskiej Pradze związane jest z zakonem bernardynów, który został tutaj sprowadzony w 1617 roku. W tym samym roku kamień węgielny pod kościół i klasztor, w obecności króla Zygmunta III Wazy i całego dworu, poświęcił biskup płocki Henryk Firlej.

Dzięki wsparciu Zygmunta III i jego syna Władysława IV wzniesiono w latach 1628-1638 murowany kościół i klasztor, początkowo gotycki i orientowany. Pierwotnie kościół był pod wezwaniem świętego Andrzeja. Około 1645 roku ojcowie bernardyni dobudowali do kościoła, od strony południowej, kaplicę Loretańską wzorowaną na domu Marii Santa Casa w Loreto we Włoszech, jej projekt przygotował Konstanty Tencalla. Głównym inicjatorem jej budowy był gwardian praskiego klasztoru, o. Wincenty Morawski, który będąc w Loreto dokonał pomiarów poszczególnych elementów i detali Domku Loretańskiego, by móc go w Polsce jak najwierniej odtworzyć. Inicjatywa ojców bernardynów spotkała się z życzliwym przyjęciem wiernych. Budowę hojnie wsparł król Władysław. Szlachta, duchowieństwo i mieszczanie również nie szczędzili ofiary na budowę. Wewnątrz kaplicy umieszczono figurę Matki Bożej Loretańskiej, która została sprowadzona do Polski przed 1640 rokiem, prawdopodobnie przez króla Władysława. Kaplica od chwili powstania stała się miejscem szczególnego kultu.

W czasie potopu szwedzkiego, podczas trzydniowej bitwy o Warszawę w lipcu 1656 roku kościół, kaplica i zabudowania klasztoru zostały uszkodzone i ograbione. Dzięki darowiźnie kasztelana krakowskiego Stefana Warszyckiego i jego brata Michała, wojewody sandomierskiego, kaplica i klasztor zostały odbudowane. W 1738 roku kościół otrzymał za patronkę Najświętszą Maryję Pannę Niepokalanie Poczętą. Świątynię ponownie ograbiono podczas szturmu wojsk rosyjskich Aleksandra Suworowa na Warszawę w 1794 roku.

W czasach napoleońskich, w związku z budową na Pradze fortyfikacji, władze Księstwa Warszawskiego na polecenie Francuzów wydały nakaz rozbiórki kościoła bernardynów. W 1811 roku rozebrano świątynię i klasztor. Podobny los spotkał wiele innych budynków na linii Wisły do ul. Targowej. Dzięki zdecydowanemu sprzeciwowi miejscowej ludności, przywiązanej do kultu Matki Bożej, kaplica Loretańska nie została rozebrana. Jednak zakonnicy, opuszczając to miejsce, zabrali ze sobą figurę Matki Bożej, którą przenieśli do kościoła św. Anny na Krakowskim Przedmieściu, gdzie w latach trzydziestych XIX wieku zbudowali specjalną kaplicę.

Po zakończeniu wojen napoleońskich ogołocony Domek Loretański pozostał jedyną świątynią na Pradze. W miejsce otoczonej kultem figury Matki Bożej Loretańskiej pojawiła się gotycka rzeźba Maryi z Dzieciątkiem zwana Matką Bożą Kamionkowską. Drewniana statua Matki Bożej Wniebowziętej, licząca 122,5 cm wysokości, powstała na Mazowszu około 1500 roku. W związku z tym, że kaplica Loretańska była w XIX wieku jedyną czynną świątynią na Pradze, stała się nie tylko maryjnym sanktuarium, ale również zaczęła pełnić funkcję kościoła parafialnego.

Kaplica doznała uszkodzeń na początku II wojny światowej i w 1944 roku w wyniku ostrzału artyleryjskiego. Odbudowano ją, zarazem przebudowując w 1953 roku według projektu Stanisława Marzyńskiego. Wzniesiono wtedy attykę przy wejściu z klasycystycznym piętrowym portalem. Krużganki i Domek Loretański pokryto wspólnym dachem, dostosowując wnętrze świątyni do potrzeb parafii.

Kaplice

Kaplice loretańskie w Polsce

Warszawa

Projekt “Nasze Loreto – ogólnopolski szlak kaplic loretańskich” realizowany jest przez Stowarzyszenie Rozwoju i Współpracy Wsi Moszczanka i Skrzebowa. Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra".

Licencja Creative Commons

Patroni Medialni